Türkiye'de Tescilsiz Tasarım Koruması

10 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ile tasarımların korunmasında yeni bir yöntem de hayatımıza girdi. Uygulanmasında bazı sıkıntıların yaşanacağını düşünüyoruz fakat konunun kabaca anlaşılabilmesi için bu yazıyı hazırladık.

Tescilsiz Tasarım Koruması, adından da anlaşılacağı gibi herhangi bir kuruma tescil başvurusu yapmadan tasarımın korunabilmesini tanımlıyor.

6769 Sayılı Kanunun 55. maddesinde tasarımlar tanımlanırken tescilsiz tasarım korumasından yararlanacak tasarımlardan da bahsediliyor.

"

ÜÇÜNCÜ KİTAP

Tasarım

BİRİNCİ KISIM

Tasarım Hakkı ve Kapsamı

Tasarım ve ürün

MADDE 55-...(4) Tasarım; bu Kanun hükümleri uyarınca tescil edilmiş olması hâlinde tescilli tasarım, ilk kez Türkiye’de kamuya sunulmuş olması hâlinde ise tescilsiz tasarım olarak korunur..."

Bir tasarımın Türkiye'de tescilsiz tasarım korumasından yararlanabilmesinin şartları:

1- Yeni olmalı
2- Aynı türdeki diğer ürünlerle karşılaştırıldığında bir ayırt edici özellik gösterebilmeli
3- İlk kez Türkiye'de kamuya sunulmuş olmalı.

Biraz daha detaylı açıklarsak "yeni" olmalı derken kastedilen şudur: İlk kez kamuya sunulma tarihini tescilin birinci günü olarak algılıyoruz. Örnek: Ürün 1 Şubat 2017 tarihinde ilk kez (Türkiye'de) kamuya sunulmuşsa bu tarihten itibaren tescilsiz tasarım korumasından yararlanabilir.

Ürün aynı zamanda aynı türdeki diğer ürünlerle karşılaştırıldığında ayırt edici özellik göstermelidir. Zaten piyasada var olan bir ürünü piyasaya sunuyorsak bizim o ürünü ilk kez piyasaya sunmamız ürünü yeni yapmaz, tasarımsal olarak da ayırt edici düzeyde özgünlük kazandırmış olmamız gerekir.

Ürünün ilk kez Türkiye'de kamuya sunulmuş olması gerekir. Örneklersek; 1 Şubat'ta Türkiye dışında kamuya sunduğumuz bir ürünü 2 Şubat'ta Türkiye'de kamuya sunduğumuz zaman bu korumadan yararlanamayız. Ürünün Türkiye'de kamuya sunulmadan önce dünyanın hiçbir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekir.

Tescilsiz tasarım koruması 3 yıl sürüyor. Burada amaçlanan modası çabuk değişen ve ticari ömrü bir kaç yılla sınırlı ürünler için pratik ve maliyeti düşük bir çözüm bulunmasıdır.

Tescilsiz tasarım koruması kapsamında kamuya sunulan ürünler için istenirse tasarım tescili de talep edilebilir. Tescilli tasarım korumasına ulaşmış tasarımın koruma süresi yenilemelerle 25 yıla kadar uzatılabilir fakat burada bilinmesi gereken çok önemli şey şudur.

Bir tasarımı kamuya sunduktan sonra tescil edilebilmesi için kamuya sunulma tarihinden itibaren 12 (oniki) ay içinde başvuru yapılması gerekiyor.

Örneklersek;

 1 Şubat 2017 tarihinde kamuya sunulan bir tasarım tüm özellikleri taşıyorsa herhangi bir ek işlem yapılmaksızın 3 yıllık koruma elde eder. Tasarım sahibi isterse 1 Şubat 2018 tarihine kadar Türk Patent ve Marka Kurumu'na başvurarak tescilli korumaya geçebilir fakat 2 Şubat 2018 tarihinde artık bu yol kapanır. Hak düşürücü süre bittikten sonra tescil başvurusu yapamaz ama 3 yıllık tescilsiz tasarım koruma süresi devam etmektedir.

Avrupa Birliğinde uzun zamandan beri uygulanmakta olan Tescilsiz Tasarım Koruması ülkemizde yeni bir konu. Uygulama başladıktan sonra muhtemelen ek bilgilendirmeler gerekecek. Zaman içinde yeni yazılar ile konunun anlaşılması için katkı sunmaya çalışacağız.